Η ανάπτυξη έρχεται.
Η ανάπτυξη ήρθε.
Η ανάπτυξη ξαναέρχεται.
Πόσες και πόσες φορές έχουμε ακούσει αυτή τη φράση. Μια φράση κενή περιεχομένου. Για όλους εμάς που την ακούμε αλλά δε βλέπουμε το αποτέλεσμα της. Δημόσιες επιχειρήσεις ξεπουλιούνται. Δημόσιες εκτάσεις ξεπουλιούνται. Το υπέδαφος ξεπουλιέται. Το νερό ξεπουλιέται. Ο αέρας ξεπουλιέται. Ντόπιοι και ξένοι «επιχειρηματίες» θησαυρίζουν σε βάρος μας. Κι’ όταν σταματάνε να κερδίζουν όσα είχαν υπολογίσει, δηλώνουν πτώχευση. Επιδοτούνται από εμάς για να ξανακερδίσουν. Όταν τα κέρδη και πάλι δεν είναι αρκετά, επιδοτούνται ξανά. Ένα έργο που παίζεται στις πλάτες μας συνέχεια.
Ας δούμε τώρα τι εννοούσαν ανάπτυξη κάποιοι άλλοι. Κάποιοι που κυνηγήθηκαν, βασανίστηκαν, εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν και αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς στις Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τον Αύγουστο του 1949.
Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΑ ΣΤΗ ΛΑΪΚΟ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
Στη βορειοδυτική Ήπειρο και στο χώρο που περιβάλλεται απ’ τα βουνά Κασιδιάρη, υψώματα Χρυσόρραχης – Ζίτσας και του βορείου όγκου του Μιτσικελίου ξαπλώνεται η μικρή και εύπορος κοιλάδα του Καλαμά. Η καλλιεργήσιμη έκταση δεν ξεπερνάει τα εκατό χιλιάδες στρέμματα.
Η κοιλάδα ανήκει στη δικαιοδοσία 18 χωριών και της Μονής Βελλάς. Ολόκληρη η κοιλάδα αποτελεί ενιαία γεωγραφική – οικονομική ενότητα. Η ενότητα αυτή είναι και η βασική προϋπόθεση για την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων. Αυτή αποτέλεσε και τη βάση για την ύπαρξη ομοιοτήτων σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής των κατοίκων της.
Το καπιταλιστικό καθεστώς συστηματικά διασπάει την ενότητα αυτή, μοιράζοντας τα χωριά στις περιοχές Πωγωνίου, Ζαγορίου, Κόνιτσας, Κουρέντων, Φιλιατών σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντα των πολιτικών παραγόντων της χώρας. Η κοιλάδα διαβρέχεται απ’ τον ποταμό Καλαμά και τους παραποτάμους του Γορμό και Λυμπούζιτα. Η λίμνη της Ζαραβίνας που βρίσκεται στη Βορειοδυτική της κορυφή δίνει τα νερά της μονάχα όταν ξεχειλίζει απ’ τις βροχές. Τ’ άφθονα νερά της χωνεύουν στις καταβόθρες της. Μελετημένα μέτρα αποξήρανσης θα εξασφάλιζαν την αξιοποίηση των νερών της και αρκετά στρέμματα θα ‘δινε στην καλλιέργεια.
Δεν αξιοποιούνται τα νερά της κοιλάδας γιατί λείπει αρδευτικό σύστημα. Οι καυγάδες και τα αιματοκυλίσματα έχουν τη θέση τους ανάμεσα στους κατοίκους των κοινοτήτων για το έγκαιρο πότισμα των χωραφιών τους. Οι κρατικές και κοινοτικές αρχές υποθάλπουν αυτά τα επεισόδια. Είναι κι αυτή η ενέργεια εκδήλωση της αγαπημένης τακτικής του αστικού κράτους. «Διαίρει και βασιλεύει».
Τα χειμωνιάτικα πλημμυρίσματα μεταβάλουν κάθε χρόνο αρκετές εκτάσεις καλλιεργήσιμες σε άγονες και βαλτώδεις.
Οι κοίτες των ποταμών όπως διατάσσονται δεν επιτρέπουν τη φυσική ροή των νερών. Ο Γορμός στη συνάντησή του με τον Καλαμά στην περιοχή του χωριού Βροντισμένης σχηματίζει σχεδόν ορθή γωνία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να συσσωρεύεται το χαλίκι και η γλύκα στην κοίτη του Καλαμά μεταβάλλοντας την αβαθή. Αυτή είναι και μια από τις βασικές αιτίες στο μεγάλωμα του βάλτου Βελλάς – Χρυσόρραχης - Δολιανών. Η αλλαγή της κοίτης του Γορμού εξασφαλίζεται με την κατασκευή ενός διοχετευτικού καναλιού και προς την κατεύθυνση της Γέφυρας στην περιοχή της Γκρίμπιανης. Είναι έργο ολιγοδάπανο, όμως δεν μπορεί να γίνει στην αμερικανοκρατούμενη Ελλάδα, γιατί οι καταχτητές στρογγυλοκάθισαν στον τόπο μας για να καταναλώνουν τα δικά τους γεωργικά προϊόντα.
Στη Σοβιετική ένωση όλα τα έργα κατευθύνονται στην ικανοποίηση των συνεχώς αναπτυσσόμενων αναγκών ολόκληρης της κοινωνίας. Γι αυτό το σκοπό γίνονται και οι μελέτες για την αλλαγή της κατεύθυνσης των ποταμών της Σιβηρίας προς νότο για την αξιοποίηση των εδαφών.
Η αλλαγή της κοίτης του Γορμού είναι άμεσο και επείγον πρόβλημα. Η αλλαγή αυτή θα ‘διωχνε το βραχνά των αγροτών μας που κατατρώει τα σωθικά τους, θα εξαφάνιζε το καρδιοχτύπι που νοιώθουν κάθε χειμώνα οι αγρότες μας, θα ‘σβηνε για πάντα το στέγνωμα του χειλιού τους. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που από τις πλημύρες του Γορμού πολλοί αγρότες μας στερήθηκαν μιας χούφτας γη που έδινε το ψωμί στη φαμελιά τους.
Το κακό αυτό επεχτείνεται κι από την ορμητικότητα του ξηρόλακου του ανατολικού Κασιδιάρη. Όλα τα ριζά του Κασιδιάρη μεταβλήθηκαν σε απέραντη χαλικαριά. Πολλές φορές οι βαθυστόχαστοι αγρότες με προφορικά και με υπομνήματα υπέδειχναν απλά πραχτικά μέτρα για το σταμάτημα του κακού και κάθε φορά έπαιρναν την απάντηση. «Στου κωφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα».
Οι χαλικοκρατούμενες περιοχές μπορούσαν να ‘ταν ένας απέραντος οπωρώνας που οι πλούσιοι καρποί του θα ‘διναν δυνάμεις για πλούσια και γόνιμη δουλειά.
Δεξιά και αριστερά επεχτείνεται ο Βάλτος. Η έκτασή του υπολογίζεται σε 10 χιλιάδες στρέμματα. Έκταση γόνιμη και υπολογίσιμη.
Τώρα είναι εστία μόλυνσης και δυσοσμίας. Απ’ εδώ εξαπολύονται τα σμήνη των κουνουπιών που προσβάλλουν την υγεία εκατοντάδων κατοίκων.
Ο «Άγιος» Βελλάς κι αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων χαίρεται γιατί κάτω από το τσιφλίκι του ξαπλώνεται ο Βάλτος. Στο Βάλτο «του» βόσκουν εκατοντάδες γελάδες που του δίνουν γάλα για να καλοπερνάει αυτός και το σινάφι του.
Τη Βελλά και την περιοχή της τη θεωρεί χτήμα του. Τα προϊόντα της περιοχής της διατίθενται για την εξαγορά συνειδήσεως, για τη δημιουργία κατασκοπευτικού δικτύου σε βάρος της λαϊκοδημοκρατούμενης Αλβανίας.
Η Βελλά και το χτήμα της, τα ιδρύματα και οι εγκαταστάσεις είναι χτήμα του λαού γιατί προήλθε απ’ τα αγκομαχητά και τον ιδρώτα του θα δοθεί στην κυριότητά του μονάχα με την επικράτηση του λαϊκοδημοκρατικού καθεστώτος στη χώρα μας. Η Βελλά θα μεταβληθεί από κέντρο διαβόλου και κατασκοπείας σε απέραντο λουλουδώνα όπου οι κάτοικοι της θ’ απολαμβάνουν τ’ αγαθά των κόπων και θυσιών τους.
Ο Καλαμάς δεν πλημυρίζει σ’ αυτό το χώρο ωστόσο όμως ο βάλτος αυξαίνει. Αιτίες του κακού είναι η ροή του Γορμού, το φράγμα του Μαζαρακιού κι ο καταρράχτης του Καλαμά στη Γλύζιανη. Το υδάτινο φράγμα που έφτιασε ο συνεταιρισμός μετόχων εξαγοράς χτημάτων Δολιανών δεν απέβλεπε στην μερική του αποξήρανση, αλλά στην εξασφάλιση νερού στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις στο χώρο των Δολιανών. Όμως η επέχτασή του σ’ όλο το βάθος της κοίτης του Καλαμά θα συντελούσε στη μερική του αποξήρανση. Η ολοκληρωτική λύση της αποξήρανσης βρίσκεται σ’ ένα μελετημένο σχέδιο με βάση τον καταρράχτη του Καλαμά.
Ο καταρράχτης του Καλαμά είναι πρώτου μεγέθους καταρράχτης της Ελλάδας. Όταν τον επισκέφτηκε ο Λόρδος Βύρων είχε 25 μέτρα τώρα είναι λιγότερο.
Το κύριο προϊόν της κοιλάδας του Καλαμά είναι το καλαμπόκι. Αποτελεί βάση του ψωμιού της περιοχής κι έξω απ’ αυτή. Το σιτάρι κατέχει τη δεύτερη θέση. Ο αγρότης δεν το απολαμβάνει, το πουλάει για να εξοικονομήσει τ’ άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Το σιτάρι, το ρύζι, το βαμβάκι μπορούσαν να ‘χουν την πρώτη θέση στους κάμπους μας. Καινοτομίες και συγχρονισμένες ενέργειες πνίγονταν στη γέννησή τους απ’ τα χτυπήματα της ανάγκης και της βίας. Τρακτέρ δεν έχει ροδιάσει τούτον τον κάμπο. Το ξυλάλετρο ζει και βασιλεύει για να μας συνδέει με τους προγόνους μας. Γκρατζουνίζει τα χώματα μα πιο πολύ ροζιάζει τα χέρια του ζευγολάτη και τους σβέρκους των αργοκίνητων βοδιών.
Λαχταρούν οι αγρότες μας να δουν τα τραχτέρ και στους κάμπους μας. Το κομπόδεμα των ολίγων αγροτών δεν ικανοποιεί αυτή τους τη επιθυμία. Ο συνεταιρισμός Δολιανών μόνος του ήταν σε θέση να λύσει αυτό το πρόβλημα. Λίγες βοδοκίνητες θεριστικές μηχανές μένουν στα υπόστεγά του για να θυμίζουν μερικές αναλαμπές του.
Ολόγυρα του Καλαμά και στα ριζά των γύρω υψωμάτων ξεχύνονται χαριτωμένες ηλιόλουστες πλαγιές. Οι αγρότες κατορθώνουν το φθινόπωρο, το χειμώνα να τις μαυρίζουν. Παρά τις κακοκαιρίες, τα ξεθυμάματα των χείμαρρων και το ζουλούπι των επιχειρηματιών κτηνοτρόφων δίνουν τη σοδειά τους. 1 προς 5 και κάπου κάπου 1 προς 10 είναι η απόδοσή τους. Νερό και σκάλισμα δεν βλέπου τούτες οι εκτάσεις. Το βοτάνισμά τους ποτέ δεν ολοκληρώνεται. Οι απανωτές χειρονακτικές δουλειές δεν εξασφαλίζουν την ολοκλήρωση της χειρονακτικής δουλειάς. Το πρωτόγονο αγροτικό σύστημα δεν εξασφαλίζει τις εφεδρείες για τη σωστή και έγκαιρη χρησιμοποίησή τους.
Γι’ αυτές τις εκτάσεις υπάρχει ποικιλία δημητριακών. Η αμπελοκαλλιέργεια, δενδροκαλλιέργεια και η μελισσοκομία έπρεπε να κυριαρχήσουν εδώ.
Η κτηνοτροφία δεν αποτελεί φυσικό συμπλήρωμα της καλλιέργειας. Είναι εδώ δυο αγροτικοί κλάδοι εκ διαμέτρου αντίθετοι. Η κτηνοτροφία με τον επιχειρηματικό της χαραχτήρα χτυπάει και ζημιώνει την καλλιέργειά μας.
Στα πλούσια βοσκολίβαδά μας δε βόσκουν και δε μεγαλώνουν τα ζωντανά τ’ αγρότη. Τα ενοικιοστάσια έχουν θρονιάσει τους ντόπιους και ξένους κτηνοτρόφους που λυμαίνονται πραγματικά τον τόπο μας.
Οδικό δίχτυ και μέσα μεταφοράς δεν υπάρχουν σ’ όλο το χώρο. Η μεταφορά των προϊόντων γίνεται με την πλάτη του ζωντανού. Καταμουσκεμένος και καταλασπωμένος με χίλιους δυο κινδύνους πετυχαίνεται η αποθήκευση της σοδειάς. Οι φθορές κατά τη μεταφορά δεν είναι και ασήμαντες.
Με αίμα, με θυσίες πέτυχαν οι αγρότες των περισσότερων χωριών να ‘χουν τίτλους κυριότητας. Δημιούργησαν τους συνεταιρισμούς τους με μοναδική ελπίδα να δουν καλύτερες μέρες. Οι συνεταιρισμοί δεν δικαίωσαν τις ελπίδες τους. Μεταβλήθηκαν σε βόη; πολιτικής εκμετάλλευσης και γκρίνιας. Τώρα ασφαλώς παρέχουν στοιχεία στον παπαγικό συνεταιρισμό για να φτιάξει το πολεμικό αεροδρόμιο για να τη χρησιμοποίησή του ενάντια στη Λαϊκή Αλβανία.
Οι φουρτούνες και οι κατατρεγμοί, οι ξυλοδαρμοί κι οι διώξεις έπεισαν τους δυστυχείς αγρότες μας πως η απολύτρωσή βρίσκεται στη νίκη της Λαϊκής Δημοκρατίας στη χώρα μας. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί η συμμετοχή του στην πάλη που διεξάγεται χρόνια τώρα για το σάρωμα της μοναρχοφασιστικής πανούκλας.
Η κοιλάδα ανήκει στη δικαιοδοσία 18 χωριών και της Μονής Βελλάς. Ολόκληρη η κοιλάδα αποτελεί ενιαία γεωγραφική – οικονομική ενότητα. Η ενότητα αυτή είναι και η βασική προϋπόθεση για την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων. Αυτή αποτέλεσε και τη βάση για την ύπαρξη ομοιοτήτων σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής των κατοίκων της.
Το καπιταλιστικό καθεστώς συστηματικά διασπάει την ενότητα αυτή, μοιράζοντας τα χωριά στις περιοχές Πωγωνίου, Ζαγορίου, Κόνιτσας, Κουρέντων, Φιλιατών σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντα των πολιτικών παραγόντων της χώρας. Η κοιλάδα διαβρέχεται απ’ τον ποταμό Καλαμά και τους παραποτάμους του Γορμό και Λυμπούζιτα. Η λίμνη της Ζαραβίνας που βρίσκεται στη Βορειοδυτική της κορυφή δίνει τα νερά της μονάχα όταν ξεχειλίζει απ’ τις βροχές. Τ’ άφθονα νερά της χωνεύουν στις καταβόθρες της. Μελετημένα μέτρα αποξήρανσης θα εξασφάλιζαν την αξιοποίηση των νερών της και αρκετά στρέμματα θα ‘δινε στην καλλιέργεια.
Δεν αξιοποιούνται τα νερά της κοιλάδας γιατί λείπει αρδευτικό σύστημα. Οι καυγάδες και τα αιματοκυλίσματα έχουν τη θέση τους ανάμεσα στους κατοίκους των κοινοτήτων για το έγκαιρο πότισμα των χωραφιών τους. Οι κρατικές και κοινοτικές αρχές υποθάλπουν αυτά τα επεισόδια. Είναι κι αυτή η ενέργεια εκδήλωση της αγαπημένης τακτικής του αστικού κράτους. «Διαίρει και βασιλεύει».
Τα χειμωνιάτικα πλημμυρίσματα μεταβάλουν κάθε χρόνο αρκετές εκτάσεις καλλιεργήσιμες σε άγονες και βαλτώδεις.
Οι κοίτες των ποταμών όπως διατάσσονται δεν επιτρέπουν τη φυσική ροή των νερών. Ο Γορμός στη συνάντησή του με τον Καλαμά στην περιοχή του χωριού Βροντισμένης σχηματίζει σχεδόν ορθή γωνία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να συσσωρεύεται το χαλίκι και η γλύκα στην κοίτη του Καλαμά μεταβάλλοντας την αβαθή. Αυτή είναι και μια από τις βασικές αιτίες στο μεγάλωμα του βάλτου Βελλάς – Χρυσόρραχης - Δολιανών. Η αλλαγή της κοίτης του Γορμού εξασφαλίζεται με την κατασκευή ενός διοχετευτικού καναλιού και προς την κατεύθυνση της Γέφυρας στην περιοχή της Γκρίμπιανης. Είναι έργο ολιγοδάπανο, όμως δεν μπορεί να γίνει στην αμερικανοκρατούμενη Ελλάδα, γιατί οι καταχτητές στρογγυλοκάθισαν στον τόπο μας για να καταναλώνουν τα δικά τους γεωργικά προϊόντα.
Στη Σοβιετική ένωση όλα τα έργα κατευθύνονται στην ικανοποίηση των συνεχώς αναπτυσσόμενων αναγκών ολόκληρης της κοινωνίας. Γι αυτό το σκοπό γίνονται και οι μελέτες για την αλλαγή της κατεύθυνσης των ποταμών της Σιβηρίας προς νότο για την αξιοποίηση των εδαφών.
Η αλλαγή της κοίτης του Γορμού είναι άμεσο και επείγον πρόβλημα. Η αλλαγή αυτή θα ‘διωχνε το βραχνά των αγροτών μας που κατατρώει τα σωθικά τους, θα εξαφάνιζε το καρδιοχτύπι που νοιώθουν κάθε χειμώνα οι αγρότες μας, θα ‘σβηνε για πάντα το στέγνωμα του χειλιού τους. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που από τις πλημύρες του Γορμού πολλοί αγρότες μας στερήθηκαν μιας χούφτας γη που έδινε το ψωμί στη φαμελιά τους.
Το κακό αυτό επεχτείνεται κι από την ορμητικότητα του ξηρόλακου του ανατολικού Κασιδιάρη. Όλα τα ριζά του Κασιδιάρη μεταβλήθηκαν σε απέραντη χαλικαριά. Πολλές φορές οι βαθυστόχαστοι αγρότες με προφορικά και με υπομνήματα υπέδειχναν απλά πραχτικά μέτρα για το σταμάτημα του κακού και κάθε φορά έπαιρναν την απάντηση. «Στου κωφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα».
Οι χαλικοκρατούμενες περιοχές μπορούσαν να ‘ταν ένας απέραντος οπωρώνας που οι πλούσιοι καρποί του θα ‘διναν δυνάμεις για πλούσια και γόνιμη δουλειά.
Δεξιά και αριστερά επεχτείνεται ο Βάλτος. Η έκτασή του υπολογίζεται σε 10 χιλιάδες στρέμματα. Έκταση γόνιμη και υπολογίσιμη.
Τώρα είναι εστία μόλυνσης και δυσοσμίας. Απ’ εδώ εξαπολύονται τα σμήνη των κουνουπιών που προσβάλλουν την υγεία εκατοντάδων κατοίκων.
Ο «Άγιος» Βελλάς κι αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σπυρίδων χαίρεται γιατί κάτω από το τσιφλίκι του ξαπλώνεται ο Βάλτος. Στο Βάλτο «του» βόσκουν εκατοντάδες γελάδες που του δίνουν γάλα για να καλοπερνάει αυτός και το σινάφι του.
Τη Βελλά και την περιοχή της τη θεωρεί χτήμα του. Τα προϊόντα της περιοχής της διατίθενται για την εξαγορά συνειδήσεως, για τη δημιουργία κατασκοπευτικού δικτύου σε βάρος της λαϊκοδημοκρατούμενης Αλβανίας.
Η Βελλά και το χτήμα της, τα ιδρύματα και οι εγκαταστάσεις είναι χτήμα του λαού γιατί προήλθε απ’ τα αγκομαχητά και τον ιδρώτα του θα δοθεί στην κυριότητά του μονάχα με την επικράτηση του λαϊκοδημοκρατικού καθεστώτος στη χώρα μας. Η Βελλά θα μεταβληθεί από κέντρο διαβόλου και κατασκοπείας σε απέραντο λουλουδώνα όπου οι κάτοικοι της θ’ απολαμβάνουν τ’ αγαθά των κόπων και θυσιών τους.
Ο Καλαμάς δεν πλημυρίζει σ’ αυτό το χώρο ωστόσο όμως ο βάλτος αυξαίνει. Αιτίες του κακού είναι η ροή του Γορμού, το φράγμα του Μαζαρακιού κι ο καταρράχτης του Καλαμά στη Γλύζιανη. Το υδάτινο φράγμα που έφτιασε ο συνεταιρισμός μετόχων εξαγοράς χτημάτων Δολιανών δεν απέβλεπε στην μερική του αποξήρανση, αλλά στην εξασφάλιση νερού στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις στο χώρο των Δολιανών. Όμως η επέχτασή του σ’ όλο το βάθος της κοίτης του Καλαμά θα συντελούσε στη μερική του αποξήρανση. Η ολοκληρωτική λύση της αποξήρανσης βρίσκεται σ’ ένα μελετημένο σχέδιο με βάση τον καταρράχτη του Καλαμά.
Ο καταρράχτης του Καλαμά είναι πρώτου μεγέθους καταρράχτης της Ελλάδας. Όταν τον επισκέφτηκε ο Λόρδος Βύρων είχε 25 μέτρα τώρα είναι λιγότερο.
Το κύριο προϊόν της κοιλάδας του Καλαμά είναι το καλαμπόκι. Αποτελεί βάση του ψωμιού της περιοχής κι έξω απ’ αυτή. Το σιτάρι κατέχει τη δεύτερη θέση. Ο αγρότης δεν το απολαμβάνει, το πουλάει για να εξοικονομήσει τ’ άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Το σιτάρι, το ρύζι, το βαμβάκι μπορούσαν να ‘χουν την πρώτη θέση στους κάμπους μας. Καινοτομίες και συγχρονισμένες ενέργειες πνίγονταν στη γέννησή τους απ’ τα χτυπήματα της ανάγκης και της βίας. Τρακτέρ δεν έχει ροδιάσει τούτον τον κάμπο. Το ξυλάλετρο ζει και βασιλεύει για να μας συνδέει με τους προγόνους μας. Γκρατζουνίζει τα χώματα μα πιο πολύ ροζιάζει τα χέρια του ζευγολάτη και τους σβέρκους των αργοκίνητων βοδιών.
Λαχταρούν οι αγρότες μας να δουν τα τραχτέρ και στους κάμπους μας. Το κομπόδεμα των ολίγων αγροτών δεν ικανοποιεί αυτή τους τη επιθυμία. Ο συνεταιρισμός Δολιανών μόνος του ήταν σε θέση να λύσει αυτό το πρόβλημα. Λίγες βοδοκίνητες θεριστικές μηχανές μένουν στα υπόστεγά του για να θυμίζουν μερικές αναλαμπές του.
Ολόγυρα του Καλαμά και στα ριζά των γύρω υψωμάτων ξεχύνονται χαριτωμένες ηλιόλουστες πλαγιές. Οι αγρότες κατορθώνουν το φθινόπωρο, το χειμώνα να τις μαυρίζουν. Παρά τις κακοκαιρίες, τα ξεθυμάματα των χείμαρρων και το ζουλούπι των επιχειρηματιών κτηνοτρόφων δίνουν τη σοδειά τους. 1 προς 5 και κάπου κάπου 1 προς 10 είναι η απόδοσή τους. Νερό και σκάλισμα δεν βλέπου τούτες οι εκτάσεις. Το βοτάνισμά τους ποτέ δεν ολοκληρώνεται. Οι απανωτές χειρονακτικές δουλειές δεν εξασφαλίζουν την ολοκλήρωση της χειρονακτικής δουλειάς. Το πρωτόγονο αγροτικό σύστημα δεν εξασφαλίζει τις εφεδρείες για τη σωστή και έγκαιρη χρησιμοποίησή τους.
Γι’ αυτές τις εκτάσεις υπάρχει ποικιλία δημητριακών. Η αμπελοκαλλιέργεια, δενδροκαλλιέργεια και η μελισσοκομία έπρεπε να κυριαρχήσουν εδώ.
Η κτηνοτροφία δεν αποτελεί φυσικό συμπλήρωμα της καλλιέργειας. Είναι εδώ δυο αγροτικοί κλάδοι εκ διαμέτρου αντίθετοι. Η κτηνοτροφία με τον επιχειρηματικό της χαραχτήρα χτυπάει και ζημιώνει την καλλιέργειά μας.
Στα πλούσια βοσκολίβαδά μας δε βόσκουν και δε μεγαλώνουν τα ζωντανά τ’ αγρότη. Τα ενοικιοστάσια έχουν θρονιάσει τους ντόπιους και ξένους κτηνοτρόφους που λυμαίνονται πραγματικά τον τόπο μας.
Οδικό δίχτυ και μέσα μεταφοράς δεν υπάρχουν σ’ όλο το χώρο. Η μεταφορά των προϊόντων γίνεται με την πλάτη του ζωντανού. Καταμουσκεμένος και καταλασπωμένος με χίλιους δυο κινδύνους πετυχαίνεται η αποθήκευση της σοδειάς. Οι φθορές κατά τη μεταφορά δεν είναι και ασήμαντες.
Με αίμα, με θυσίες πέτυχαν οι αγρότες των περισσότερων χωριών να ‘χουν τίτλους κυριότητας. Δημιούργησαν τους συνεταιρισμούς τους με μοναδική ελπίδα να δουν καλύτερες μέρες. Οι συνεταιρισμοί δεν δικαίωσαν τις ελπίδες τους. Μεταβλήθηκαν σε βόη; πολιτικής εκμετάλλευσης και γκρίνιας. Τώρα ασφαλώς παρέχουν στοιχεία στον παπαγικό συνεταιρισμό για να φτιάξει το πολεμικό αεροδρόμιο για να τη χρησιμοποίησή του ενάντια στη Λαϊκή Αλβανία.
Οι φουρτούνες και οι κατατρεγμοί, οι ξυλοδαρμοί κι οι διώξεις έπεισαν τους δυστυχείς αγρότες μας πως η απολύτρωσή βρίσκεται στη νίκη της Λαϊκής Δημοκρατίας στη χώρα μας. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί η συμμετοχή του στην πάλη που διεξάγεται χρόνια τώρα για το σάρωμα της μοναρχοφασιστικής πανούκλας.
Η ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΑ. Μέρος 2ο