 |
«Να χαμ' ένα βασιλιά/ δράκο με χοντρόλαιμο/ σέρτικο κι αράθυμο,/ για να κάνει πόλεμο».
Κ. Βάρναλης
Στις 13 Μάη του 1946 άρχισε τις εργασίες της η Βουλή που είχε προκύψει από τις νόθες εκλογές της 31ης Μάρτη του ίδιου έτους. Η συνεδρίαση είχε περισσότερο τυπικό χαρακτήρα και θα περνούσε μάλλον απαρατήρητη από τους ιστορικούς, αν ο Αρχιεπίσκοπος και Αντιβασιλέας Δαμασκηνός, κατά τον «Αρχιερατικό λόγο του Θρόνου», δεν ανακοίνωνε ότι το δημοψήφισμα για το βασιλιά θα γινόταν λίγους μήνες μετά και συγκεκριμένα την 1η του Σεπτέμβρη. Επρόκειτο για μια βαρυσήμαντη δήλωση που όμως για να γίνει χρειάστηκε να συμφωνήσουν Εγγλέζοι και Αμερικανοί για τη σκοπιμότητα διενέργειας του δημοψηφίσματος στο συγκεκριμένο χρόνο - και όχι αργότερα όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί2. Στο λόγο του ο Δαμασκηνός αναφέρθηκε σε «δημοψήφισμα για την επάνοδο της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως» και όχι σε δημοψήφισμα αναφορικά με το πολιτειακό, όπου ο λαός θα καλούνταν να ψηφίσει ή υπέρ του θεσμού της μοναρχίας στην όποια παραλλαγή του ή υπέρ της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας χωρίς βασιλιά. Η διατύπωση που χρησιμοποίησε ο Αρχιεπίσκοπος δεν ήταν καθόλου τυχαία κάτι στο οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στη συνέχεια. Προηγουμένως, θα κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν για να δούμε, εν συντομία, υπό ποίες συνθήκες τέθηκε το όλο ζήτημα.