Remen
(Ραιμέν)
Μ' αυτή τη λέξη αυτοπροδιορίζεται ο βλάχος στη γλώσσα του.Ούτε Αρμένιοι, ούτε Aρρωμούνοι.Πιστεύουμε ότι αυτή η έκφραση είναι η παλιότερη γιατί οι πληθυσμοί που την χρησιμοποιούν ανήκουν σε κείνο το κομμάτι των βλάχων το οποίο εξ' αιτίας της φύσης του επαγγέλματος -κατα κύριο λόγο κτηνοτρόφοι- ήρθαν σε λιγότερες επαφές με άλλες γλώσσες και "δανείστηκαν" ή αλλοίωσαν σε μικρότερο βαθμό την προφορά τους. Ζούσαν σε κλειστές κοινωνίες λόγω της νομαδικής κτηνοτροφίας,οι επαφές με τους ντόπιους αλλόγλωσσους πληθυσμούς περιορισμένες, λόγω της αμοιβαίας ξενοφοβίας και απόρριψης, με αποτέλεσμα να κρατήσουν "καθαρότερη" τη γλώσσα τους.
Μια γλώσσα η οποία μέχρι και σήμερα μιλιέται χωρίς να γράφεται.
Κάνουμε μια προσπάθεια να γράψουμε αυτή τη γλώσσα και για το λόγο αυτό δημιουργήσαμε σύμβολα και λεξικό το οποίο και σας προσφέρουμε.
Στα μέσα της 10ετίας του ‘40 κάποιες βλάχικες οικογένειες εγκαθίστανται στα Δολιανά. Η νομαδική κτηνοτροφία έχει αρχίσει ήδη να εξασθενεί και ακολουθώντας το παράδειγμα και άλλων οικογενειών αποφασίζουν να ριζώσουν και να γίνουν αγρότες.
Η μη αποδοχή τους από τους ντόπιους και η αλλαγή του τρόπου εργασίας, τους κάνει να αναπολούν την προηγούμενη ζωή και τους φίλους και συγγενείς από τους οποίους έχουν πια αποκοπεί.
Ο πόλεμος τους βρίσκει σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Συμμετέχουν στον αγώνα ενάντια στους κατακτητές και αγωνίζονται για ένα καλλίτερο αύριο. Το ντόπιο μετεμφυλιακό κατεστημένο τους εκδικείται επειδή πίστεψαν στα οράματα της ΕΑΜικής Αντίστασης και τους συμπιέζει στο περιθώριο σαν μειονότητα.
Η μετανάστευση τους βρίσκει σε άθλιες οικονομικές συνθήκες και αναγκάζονται να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς και να ξανακοπούν από τους αγαπημένους τους. Ξένοι μέσα στους ξένους, βιομηχανικοί εργάτες πια, προσπαθούν με κάθε τρόπο να κρατήσουν τις ρίζες και τις αξίες τους. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της εποχής γράφουν τα τραγούδια, τα μηνύματα για τα αγαπημένα τους πρόσωπα, προσπαθώντας έτσι να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη των δικών τους ανθρώπων.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ |
Για την αποτύπωση των φθόγγων χρησιμοποιήθηκαν τα λατινικά σύμβολα για τους εξής λόγους: |
|
|
*Η καταγραφή των λέξεων στηρίχτηκε, κατά κύριο λόγο, στον τρόπο με τον οποίο προφέρονται από τους βλαχόφωνους της περιοχής του Πωγωνίου.
Σύμβολα της βλάχικης γλώσσας Α όπως σε όλες τις γλώσσες Β όπως το μπ χωρίς έμφαση στο μ (όχι μμπ) D όπως το ντ χωρίς έμφαση στο ν (όχι νντ) Ε κανονικό ε ανοιχτό π.χ. νερό F όπως το φ G όπως το γκ π.χ. γκαζόζα Η όπως το χ π.χ. χαρά όχι όμως όπως χέρι Ι όπως το ι J όπως το τζ Κ όπως το κ ,ξερό L όπως λ Μ όπως μ Ν όπως ν Ο όπως ο Ρ όπως π R όπως το ρ αλλά με γαλλική προφορά και μάλιστα βαριά S όπως το σ Τ όπως το τ U όπως το u το γαλλικό ή το ϋ το γερμανικό ,παχύ V όπως το β W όπως το γ Χ όπως το ξ Υ μπαίνει πάντα μετά από σύμφωνο Ζ όπως το ζ |
Συνδυασμοί φωνηέντων-συμφώνων ,αλλοιώσεις eu είναι το ε το βαθύ. Προφέρεται με το στόμα σχεδόν κλειστό. Επειδή σήμερα πολύ λίγοι μπορούν να προφέρουν αυτή τη διαφορά, (ίσως κάποιοι από τους μεγαλύτερους σε ηλικία), θα αφήσουμε μόνο το e. Μερικά παραδείγματα τέτοιων λέξεων. Peûni (ψωμί), meus (μήνας), leûne (μαλλί), arimeun (μένω, παραμένω) κ.λπ. ou όπως το ου Υ μετατρέπει την προφορά των συμφώνων π.χ. nâou:νάου= καινούργια nyâou:νιάou= χιόνι dh όπως το δ th όπως το θ Κανόνες τονισμού 1) Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται. 2) Οι περισσότερες λέξεις τονίζονται στη λήγουσα. 3) Όταν η λέξη τονίζεται σε οποιαδήποτε άλλη συλλαβή εκτός από τη λήγουσα σημειώνεται με το σύμβολο ^. 4) Τα ou και eu είναι δίφθογγοι και το σύμβολο μπαίνει στο δεύτερο φωνήεν. oû, eû 5) Στις σύνθετες λέξεις τονίζονται και οι δύο. π.χ. ôreboûne= ώρα καλή Για να μπορέσουμε να τονίσουμε τις συλλαβές θα πρέπει να εγκαταστήσουμε τη Γαλλική γλώσσα στον υπολογιστή μας, μιας και στην Αγγλική δεν υπάρχουν τόνοι. Υπάρχει μια διαφοροποίηση στα σύμβολα. Οδηγίες μπορείτε να βρείτε εδώ. |
Έχοντας επίγνωση των δυσκολιών που έχει μια τέτοια προσπάθεια, ζητάμε την συμβολή σας στο εγχείρημα αυτό. Στείλτε μας οποιαδήποτε παρατήρηση, πατώντας απλά τον φάκελο αλληλογραφίας που βρίσκεται στην άνω δεξιά γωνία του ιστότοπου.
Μπορείτε να "κατεβάσετε" τη Γραμματική-Λεξικό στον υπολογιστή σας και να την διαβάσετε ή να την μελετήσετε χωρίς να χρειάζεστε σύνδεση στο Διαδίκτυο, πατώντας εδώ. Για να το ανοίξετε χρειάζεστε το Flash Player. Πατήστε το εικονίδιο για αλυτικές οδηγίες .
Όσοι επιμένουν στην παραδοσιακή ανάγνωση μπορούν να το κατεβάσουν πατώντας το εικονίδιοκαι να το τυπώσουν
Γραμματολογικά
Είναι έλληνες, οι βλάχοι,που ήρθαν σε επαφή με άλλες φυλές και "ανακάτεψαν" τη γλώσσα τους;
Είναι πρόγονοι των σημερινών Ρουμάνων;
Είναι ένα μείγμα των ρωμαϊκών λεγεώνων που φύλαγαν τα σύνορα στον Δούναβη με ντόπιους πληθυσμούς;
Είναι κατευθείαν απόγονοι των Δωριέων που για αρκετό διάστημα απομονώθηκαν στην Πίνδο;
Έχουν διατυπωθεί οι παραπάνω και ακόμα περισσότερες απόψεις για την καταγωγή και την φυλετική ταξινόμηση των βλάχων.
Θα παραθέσουμε εδώ ένα απόσπασμα που δείχνει πολύ καλά, κατά τη γνώμη μας, την δυσκολία να καταλήξει κάποιος σε μια άποψη.
Αναφέρεται στην ηγεμονία της Βλαχίας, της Μολδαβίας και της Τρανσυλβανίας:
Τα θρακικά φύλα Γέτες- πληθυσμός του κάτω ρου του Δούναβη - και Δάκες - κάτοικοι των βορειοδυτικών και δυτικών περιοχών της Ρουμανίας- είχαν αναπτύξει στενές σχέσεις με τις ελληνικές αποικίες που είχαν ιδρυθεί από Μιλήσιους κυρίως τον 7ο-6ο αι. π.Χ.στα σημερινά παράλια της χώρας....
....Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση (106-271 μ.Χ.) στην" αυτοκρατορική επαρχία Δακίας" ο Τραϊανός προσελκύει εποίκους. Στη συνέχεια εισβάλλουν Γότθοι, Γέπιδες, Ούννοι, Αβάροι, Σλάβοι, Ούγγροι, Κουμάνοι, Τάταροι. Οι Σλάβοι εισβολείς (6ος-7ος αι.) δανείζουν πολυάριθμες λέξεις στη γλώσσα των Δακορωμαίων....
Αξίζει να τη γνωρίσετε.