Dentro        Mprext     lexiko2    youtube1a    youtube2  mail

Ξεκινώντας από τα Ιωάννινα κατευθυνόμαστε προς την Β.Δ. έξοδο της πόλης στον άξονα προς Κόνιτσα, Κοζάνη Κακαβιά. Αφήνουμε πίσω μας το αεροδρόμιο και συνεχίζουμε την διαδρομή μας διασχίζοντας τον κάμπο των Ιωαννίνων και μετά το Λυκόστομο ανηφορίζουμε με την ελπίδα ότι θα βγούμε από το βαρύ πέπλο της ομίχλης που συνήθως καλύπτει το λεκανοπέδιο.

Πράγματι στο ύψος των Καρυών ο ήλιος εμφανίζεται στο στερέωμα και συναντάμε δεξιά την έξοδο προς Ζαγοροχώρια (στο 19ο χλμ.). Κατόπι περνάμε την Βρύση του Πασά και μετά από λίγα χιλιόμετρα αρχίζουμε να κατηφορίζουμε βλέποντας απέναντί μας το ιστορικό ΟΧΙ γραμμένο στο ύψωμα του Αϊ-Λια, την τελευταία κορυφή που πάτησαν οι Ιταλοί κατά την επέλαση τους το 1940. Αφού περάσουμε μερικές στροφές βρίσκουμε:

       
 δεξιά μας το πολεμικό μουσείο απέναντι οι προτομές των  "πρωτεργατών της νίκης" (sic)  το μνημείο για τον ουλαμό Καλπακίου λίγο πιο κάτω, δεξιά την σπηλιά που είχε για αρχηγείο του ο στρατηγός Κατσιμήτρος 

και μπαίνουμε στο ιστορικό Καλπάκι που είναι έδρα του δήμου Πωγωνίου, μετά την εφαρμογή του νόμου Καλλικράτη, δημοτικό διαμέρισμα του οποίου είναι και τα Δολιανά. Στο δρόμο προς την Αλβανία και σε ένα χιλιόμετρο περίπου συναντάμε την γέφυρα του ποταμού Καλαμά, οι πηγές του οποίου βρίσκονται μόλις εκατό μέτρα δεξιά μας. Αριστερά μας βρίσκονται οι νερόμυλοι με τις νεροτριβές τους και η περιοχή της αρχαίας Οπάγιας. Διασχίζουμε από ανατολικά προς δυτικά έχοντας αριστερά μας τον επιβλητικό όγκο του Κασιδιάρη και μπροστά μας τα Δολιανά . Μόλις βγούμε από τον κεντρικό δρόμο -κάτω από τις Καρακότρυπες - παίρνουμε την μεγάλη στροφή και έχουμε στο δεξί μας χέρι τον Αϊ- Γιάννη. Ένα μικρό ξωκλήσι με την τεράστια βελανιδιά πριν πιάσουμε τον ανήφορο για το χωριό. Απέναντι του υπήρχε χάνι με στέρνα όπου μπορούσε κανείς να δροσιστεί το καλοκαίρι αναμμένος από την μούτα του κάμπου. Πολλές φορές παλιότερα κατέβαιναν εδώ την Καθαρή Δευτέρα και γλένταγαν πριν την νηστεία του Πάσχα. Ανηφορίζοντας μετά το δεύτερο πέταλο συναντάμε τον Αϊ- Γιώργη κι αμέσως μετά τα κτίρια της Μαθητικής Εστίας όπου στεγάζονταν το Μουσικό Γυμνάσιο και το Μουσικό Λύκειο Δολιανών μέχρι το 2003, όταν με πραξικοπηματικό τρόπο ο τότε υφυπουργός Παιδείας Νίκος Γκεσούλης για μικροκομματικούς λόγους και για να εξυπηρετήσει τις προσωπικές φιλοδοξίες του διευθυντή κ. Γκιόσα (συγγνώμη αν υπάρχει λάθος στο όνομα) μετέφερε τα εκπαιδευτήρια στα Ιωάννινα. Μαζί με την Μαθητική Εστία Πωγωνιανής είναι από τα τελευταία κτίρια της περιοχής που έχτισε η Εθνική Πρόνοια. Τελείωσε και παραδόθηκε στους μαθητές το 1976. Αργότερα όταν ο αριθμός συρρικνώθηκε στέγασε τα δύο εκπαιδευτήρια και αποτελούσε έδρα τους μέχρι και το 2003. Η Μαθητική Εστία είναι συνδεδεμένη με τους κατοίκους του χωριού και για ένα άλλο λόγο. Για πολλά χρόνια γίνονταν εκεί όλες οι εκδηλώσεις που απαιτούσαν χώρο όταν είχε άσχημες καιρικές συνθήκες. (Π.χ. συνεστιάσεις, χοροί, παραστάσεις, γάμοι, βαφτίσια, αποκριάτικα γλέντια. … ..) Μετά τη στροφή του Αϊ- Δημήτρη, (σύμφωνα πάντα με τις ιστορικές πηγές που είναι στη διάθεσή μας, η πιο παλιά εκκλησία της κοινότητας Δολιανών είναι αυτή του Αγίου Δημητρίου, που φέρει χρονολογία ίδρυσης το έτος 1127 μ.Χ. και σύμφωνα με άλλους το έτος 1615μ.Χ.. Αυτή η εκκλησία βρίσκεται στα Δυτικά της σημερινής εισόδου του χωριού, και σύμφωνα με το Βασίλη Ζωγράφο, που λανθασμένα διάβασε τη σχετική επιγραφή, είναι το δεύτερο κτίσμα της κοινότητας, με πρώτο το μοναστήρι του Ιακώβου. Η σωστή χρονολογία είναι το έτος 1127 μ.Χ., και φαίνεται ότι αρχικά ήταν μετόχι κάποιου μοναστηριού του Πωγωνίου ή ακόμα και μοναστήρι, γεγονός που το πιστοποιεί τόσο το τοπωνύμιο " Μετόχι ", όσο και η εξέλιξη της μοναχικής ζωής στην Ήπειρο. Το πρώτο Δολιανίτικο σχολείο λειτούργησε στο νάρθηκα του ναού, γεγονός που το επιβεβαιώνει και ο σταυροπηγιακός χαρακτήρας της εκκλησίας) μπαίνουμε στην ευθεία και αντικρίζουμε το χωριό. Δεξιά μας είναι το κτίριο όπου στεγάζεται το Γυμνάσιο και το Λύκειο , το άγαλμα του Γεωργίου Γενναδίου, δασκάλου του Γένους, το πουρνάρι όπου μίλησε ο άγιος Κοσμάς και το Δημοτικό Σχολείο.


Ο τότε πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς απαντά στο τελεσίγραφο του Ιταλού πρέσβη με ένα ΟΧΙ. Δεν ήταν όμως κεραυνός εν αιθρία αυτό το τελεσίγραφο. Η Ιταλία είχε καταλάβει την γειτονική Αλβανία και συγκέντρωνε δυνάμεις στην ελληνοαλβανική μεθόριο. Μήνες πριν οι ιταλικές δυνάμεις προκαλούσαν επεισόδια στα σύνορα. Θα περίμενε κανείς ότι η ελληνική πλευρά θα ενίσχυε τα φυλάκια της και θα προετοιμαζόταν για την επίθεση. Τι συνέβη όμως στην πραγματικότητα. Το Γενικό Επιτελείο είχε σαν δεδομένη την επίθεση και την προέλαση του ιταλικού στρατού μέχρι τα Γιάννενα και έθετε γραμμή άμυνας τον ποταμό Άραχθο (γραμμή Ιωάννινα-Ζυγός Μετσόβου) με στόχο να μην περάσει ο εχθρός αφ' ενός στην Θεσσαλία και αφ΄ετέρου στην Αιτωλοακαρνανία, αφήνοντας στα χέρια των εχθρών την Ήπειρο.Έτσι δικαιολογείται και η πεποίθηση των Ιταλών ότι θα κάνουν βόλτα και θα πιουν τον καφέ τους στα Γιάννενα.
Όλα θα " πήγαιναν ρολόι" αν δεν υπήρχε ο Κατσιμήτρος και ο Δαβάκης. Ο πρώτος γιατί έκρινε ότι, αν οι Ιταλοί περνούσαν το Καλπάκι (επίσημη ονομασία τότε Ελαία) δεν υπήρχε περίπτωση να τους σταματήσουν πουθενά, (δεν χρειάζεται γνώσεις στρατηγικής για να το διαπιστώσει ο καθένας που θα κοιτάξει έναν γεωφυσικό χάρτη της περιοχής), και ο δεύτερος γιατί ξεκίνησε την επίθεση κατά των Ιταλών (σαν διοικητής του αποσπάσματος Πίνδου), κάτι που κανείς επιτελικός "δεν το είχε φανταστεί" ούτε στον ύπνο του. Έτσι έγινε το ελληνικό θαύμα και μας επαίνεσαν όλοι μας οι "φίλοι" και "σύμμαχοι" (οι ήρωες πολεμουν σαν έλληνες και τέτοια) , και μας βοήθησαν να απελευθερωθούμε, βάζοντας το Σκόμπυ αργότερα να "στηρίξει" την ελευθερία και τη δημοκρατία στη χώρα μας.
Πιστεύουμε ότι όλα τότε ήταν αλλιώς στημένα και οι άνθωποι αυτοί πληρώνουν μέχρι και σήμερα την άρνησή τους να παραδώσουν την πατρίδα τους.Γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τα παρακάτω σημεία:
1. Στο χώρο του Καλπακίου για πρώτη φορά στην ιστορία δεν μπαίνουν οι προτομές των συντελεστών της νίκης αλλά της ηγεσίας της χώρας. Αντί δηλ. για τον Κατσιμήτρο, τον Δαβάκη και τον Κωστάκη μπαίνουν ο Βασιλιάς, ο Αρχιστράτηγος και ο πρωθυπουργός.(Φανταστείτε στη Γραβιά να ήταν η προτομή του Μαυροκορδάτου αντί του Ανδρούτσου).
2. Και οι τρείς συντελεστές της νίκης (χωρίς να υποβιβάζουμε την προσφορά των υπολοίπων- αξιωματικών, οπλιτών και λαού), είναι γνωστοί μόνο στην ευρύτερη περιοχή των επιχειρήσεων. Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει ρωτώντας οποιονδήποτε, ακόμη και ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα.
3. Δεν υπάρχει μέχρι και αυτή τη στιγμή επίσημος Εθνικός Εορτασμός εκείνης της Νίκης. (Στην Θεσσαλονίκη γιορτάζουμε την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους στις 26/10/1912 και συμπίπτει απλά με τον γιορτασμό της 28ης χωρίς να συνδέεται με κανένα επίκαιρο γεγονός.).
4.Δεν υπάρχει ούτε μια προτομή του θρυλικού
Κωστάκη ο οποίος με την ακρίβεια και την ταχύτατη μεταφορά των πυροβόλων του δημιουργούσε πανικό και αποδιοργάνωση των εχθρών. ( Επιτυχημένες βολές στα μαγειρεία έχοντας σαν στοιχείο μόνο το γυάλισμα των καζανιών, χτύπημα από τη Βελλά της διοίκησης των Ιταλών στα Δολιανά χωρίς αγγίξει το άγαλμα του Γεννάδιου πίσω από το οποίο ήταν στημένη η σκηνή του επιτελείου, και τόσα άλλα). Ούτε καν στο πυροβολικό δεν αναφέρεται η προσφορά του.
Μέχρι πότε η ιστορία θα τους τιμωρεί; Δεν πρέπει εμείς που γνωρίζουμε να φροντίσουμε να τους τιμήσουμε;
Βιβλιογραφία
1.Η Ήπειρος προμαχούσα, Χαρ. Κατσιμήτρος, Αθήναι 1954.
2.Μεγάλη Εικονογραφημένη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού Πολέμου 1940-1941. Εκδοτικός οίκος "Βιβλιοαθηναϊκή".
3.Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα.
4.1940 - 1945 Ιστορία της Αντίστασης, Εκδόσεις "Αυλός"
5.Πίνδος 1940-Αλήθειες που δεν εγράφησαν- Εκδόσεις Βασ. Ρηγόπουλου
6.Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια-Τόμος 8
7.Οι δύο Πόλεμοι 1940-41-Εκδοτική Εταιρία "Ο Πλάτων"
8.Ομιλία Κων/νου Τούση, στα αποκαλυπτήρια προτομής του Δημητρίου Κωστάκη στη γενέτειρά του Μπεστιά Ιωαννίνων (Λάκκα Σουλίου) το 2000.
9.Εφημερίδα ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ Αρ.φύλλου 15522, 28/10/1983,
σελ.1.
Παράκληση: Όποιος βρεί έστω και μία αναφορά στο διαδίκτυο για τον Ταγματάρχη Πυροβολικού Δ. Κωστάκη να με ενημερώσει.


Παραμονές της ιστορικής επετείου του ’40 περάσαμε από το Καλπάκι. Για μια ακόμη, δυστυχώς φορά γίναμε μάρτυρες της ιστορικής παραχάραξης, της πρόκλησης για τους αγωνιστές του έπους του ’40 και για ολόκληρο τον ελληνικό λαό.Το μνημείο των πεσόντων, απέναντι από το Μουσείο, που στήθηκε πριν κάμποσες δεκαετίες και πρόσφατα ανακαινίσθηκε συνεχίζει να κοσμείται με τις προτομές του Μεταξά, του Παπάγου και του Γεωργίου Γκλύξμπουργκ του Β΄. Των τριών άσχετων με το έπος!Ο Μεταξάς υπήρξε ο δικτάτορας, που υποδούλωσε το λαό και τη δημοκρατία και που αναγκάσθηκε να πει το όχι, που δεν πίστευε, γιατί ήταν ένθερμος θαυμαστής του φασισμού και του ναζισμού.Ο Παπάγος ήταν ο αρχιστράτηγος που από τα υπόγεια της Μ. Βρετανίας έδωσε διαταγή στην 8η Μεραρχία να εγκαταλείψει την Ήπειρο και να σχηματίσει την γραμμή άμυνας στην Αμφιλοχία. Μια τακτική που σήμαινε την άμεση υποδούλωση της χώρας. Ευτυχώς, η διαταγή αυτή δεν εισακούσθηκε από τον αείμνηστο στρατηγό, διοικητή της 8ης Μεραρχίας που αποφάσισε να αμυνθεί στο Καλπάκι. Η ανυπακοή του αυτή, που ταυτίστηκε με τη νίκη στο Καλπάκι, μπορούσε να του στοιχίσει το λιγότερο, τα γαλόνια του.Ο Γεώργιος ο Β΄, βασιλιάς της Ελλάδας το ’σκασε στο Κάιρο … εγκαίρως!Σε πείσμα της αλήθειας και της ιστορίας, αγνοήθηκαν μέχρι σήμερα οι κύριοι συντελεστές της νίκης. Αγνοήθηκε ο αείμνηστος και εξέχων Γιαννιώτης διοικητής πυροβολαρχίας Δημήτριος Κωστάκης. Αγνοήθηκαν οι : Μαυρογιάννης, Πανταζής, Φρεζής, Βαμβέτσος και τόσοι άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι.Αυτοί συνέβαλαν αποφασιστικά με τη συνέπεια, τον πατριωτισμό και μερικοί με τη θυσία τους στη μεγάλη νίκη ενάντια στο φασισμό. Σ’ αυτούς αξίζει τιμητική θέση στο μνημείο του Καλπακίου.

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

Αρ.φύλλου 15522, 28/10/1983, σελ.1.